Website วิชาการ โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช
การศึกษาค่าผลคูณปริมาณรังสีตลอดความยาวของการสแกนจากการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของส่วนศรีษะ ทรวงอก และช่องท้องในโรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช

อภิชา โมราศิลป์

วันที่เผยแพร่ 12 ม.ค. 2565

บทคัดย่อ

บทนำ
       เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ มีการนำมาใช้อย่างแพร่หลายเพื่อเพิ่มทางเลือกในการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคให้กับผู้ป่วย แต่อย่างไรก็ตามปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับสูงกว่าการตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์วินิจฉัยชนิดอื่น จึงได้มีการกำหนดมาตรฐานเพื่อควบคุมปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับ เนื่องด้วยโรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราชยังไม่เคยมีการสำรวจค่าปริมาณรังสียังผลมาก่อน จึงได้ทำการศึกษาในเรื่องนี้
วัตถุประสงค์
       เพื่อศึกษาค่าปริมาณรังสียังผลเฉลี่ยของการตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ส่วนศีรษะ ทรวงอก และช่องท้อง ของโรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราชและเพื่อเปรียบเทียบปริมาณรังสียังผลกับค่า มาตรฐานของหน่วยงานระดับสากล
วิธีการศึกษา
       การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบย้อนหลัง จากการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วย อิเล็กทรอนิกส์
ผลการศึกษา
       กลุ่มตัวอย่างจำนวน 120 รายเป็นเพศชาย 63 ราย คิดเป็นร้อยละ 52.50 อายุเฉลี่ย 52.94±15.62 ปี มีน้ำหนักเฉลี่ย 59.73±8.10 กก.ปริมาณรังสียังผลของการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ส่วนศีรษะทั้งแบบฉีดและไม่ฉีดสารทึบรังสีเท่ากัน คือ 2.2 มิลลิซีเวิร์ต (mSv) ปริมาณรังสียังผลของการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ส่วนช่องอกทั้งแบบฉีดและไม่ฉีดสารทึบรังสีเท่ากับ 6.3 mSv และ 7.1 mSv ปริมาณรังสียังผลของการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ส่วนช่องท้องทั้งแบบฉีดและไม่ฉีดสารทึบรังสีเท่ากับ 11.1 mSv,10.7 mSv เมื่อเปรียบเทียบค่าปริมาณรังสียังผลของการศึกษานี้กับของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์พบว่าค่าปริมาณรังสียังผลจากการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ส่วนช่องท้องแบบไม่ฉีดสารทึบรังสี สูงกว่าปริมาณรังสีอ้างอิงของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์อยู่ 0.3mSv เมื่อเปรียบเทียบกับของสมาคมยุโรปปี 2006 พบว่าปริมาณรังสียังผลของการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ส่วนศีรษะ, ช่องอกและช่องท้องแบบไม่ฉีดสารทึบรังสีไม่เกินค่าอ้างอิงเมื่อ เปรียบเทียบกับค่าอ้างอิงของทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศปี 2006 (IAEA 2006) พบว่าปริมาณ รังสียังผลของการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ส่วนศีรษะและช่องท้องแบบไม่ฉีดสารทึบรังสีเกินค่าอ้างอิงของ IAEA 2006 อยู่ 1.0 mSv และ 0.7 mSv ตามลำดับ
สรุป
       ปริมาณรังสียังผลเฉลี่ยที่ผู้ป่วยได้รับจากการตรวจวินิจฉัยด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์บริเวณศีรษะ ทรวงอกและช่องท้องของโรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราชมีค่าไม่เกินค่าอ้างอิงของสมาคมยุโรป (European Commission 2006) และของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ปี 2562 ยกเว้น CT Whole abdomen NC ที่มีค่าสูงกว่าของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ปี 2562 แต่เมื่อเทียบกับค่าอ้างอิงของ IAEA 2006 พบว่า การศึกษานี้มีค่าสูงกว่า ยกเว้น CT Chest NC ที่มีค่าต่ำกว่าดังนั้นทีมนักรังสีการแพทย์ควร พิจารณาปรับลดค่า parameter ต่างๆเพื่อลดปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยจะได้รับ
คำสำคัญ
       ปริมาณรังสียังผล เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ มิลลิซีเวิร์ต

PDF (ภาษาไทย)